Amber Heard và định kiến ‘nạn nhân hoàn hảo’

Sau hơn sáu tuần đối tụng, phiên tòa giữa cặp sao đang dần đi đến hồi kết. Bồi thẩm đoàn hiện tiến hành tranh luận dựa trên văn bản hướng dẫn của thẩm phán để bỏ phiếu cho các bên, trước khi quan tòa ra phán quyết cuối cùng. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng vụ kiện nhiều khả năng để lại một tác động lớn đến các nạn nhân của bạo hành gia đình, dù kết quả nghiêng về phía Depp hay Heard.

Không giống phiên tòa ở Anh năm 2020, khi Depp thua kiện và bị gọi là “kẻ đánh vợ”, các phiên đối tụng của cặp sao ở Mỹ được ghi hình và phát sóng trực tiếp toàn thế giới. Người hâm mộ của tài tử Pirates of the Caribbean luôn có mặt trước cửa tòa án ở Fairfax để ủng hộ anh. Ngược lại, Heard liên tục đối mặt làn sóng chỉ trích. Hơn ba triệu người ký tên đòi cắt vai của cô trong bom tấn Aquaman 2 sắp ra mắt. Trên mạng xã hội, vụ kiện Depp – Heard cũng trở thành chủ đề gây chú ý suốt hai tháng qua. Người dẫn chương trình của kênh Laws & Crime Network so sánh vụ kiện với phiên xử cựu danh thủ bóng bầu dục O. J. Simpson tội giết vợ cũ năm 2007.

Làn sóng phản đối và tẩy chay có thể tác động xấu tới những nạn nhân của bạo hành gia đình. Christine Scartz – chuyên gia về các vấn đề gia đình, đại học Georgia School of Law – nói với ABC phiên tòa đã tiếp tay cho việc tạo ra những định kiến về nạn nhân của bạo hành: “Tôi nghĩ thật hoang đường khi người ta sẽ mặc định nếu tự vệ hoặc chống trả, bạn sẽ không được coi là nạn nhân nữa. Bởi vì, họ nghĩ nạn nhân là người thành thật, ngây thơ và sợ hãi”.

Scartz gọi định kiến đó là “nạn nhân hoàn hảo” và cho rằng bản chất bạo hành gia đình giống một cuộc chiến giành quyền lực. “Tất cả điều để nói về bạo lực gia đình là sự kiểm soát. Vì vậy, nếu mối quan hệ kết thúc, thủ phạm đang dần mất sự kiểm soát đó. Trong một số trường hợp, cách để lấy lại quyền lực là bắt đầu hoặc kéo dài kiện tụng”, cô nói thêm.

Johnny Depp: ‘Không ai hoàn hảo’

Robert Thompson – giáo sư lĩnh vực truyền hình và văn hóa đại chúng tại đại học Syracuse – nói việc livestream và sự xuất hiện của các sao Hollywood biến phiên tòa thành một vở kịch. “Nó được xây dựng để tạo ra những khoảnh khắc vỡ òa. Johnny Depp là cái tên quen thuộc hơn trước khi vụ kiện diễn ra. Còn với nhiều người, những điều họ biết về Amber Heard là ở phiên tòa này”. Ông cũng khẳng định thiện cảm sẵn có từ công chúng phần nào giúp Depp có lợi thế khi xuất hiện trên truyền hình.

Theo số liệu của CDC Mỹ, khoảng 25% phụ nữ và 10% đàn ông nói từng trải nghiệm bạo hành gia đình. Số này bao gồm các hình thức như bạo lực, tấn công tình dục hay bị theo dõi, khủng bố tâm lý. Trung tâm tài nguyên quốc gia về bạo lực tình dục (NSVRC) ước tính khoảng 2% đến 10% trong số đó là chuyện bịa đặt. Laura Palumbo – phát ngôn viên của NSVRC – cho biết: “Việc tin vào những trải nghiệm của nạn nhân cũng đòi hỏi người ta phải tin vào khả năng gây án của hung thủ. Nhiều người cho rằng họ hiểu tính cách và cuộc sống của một ngôi sao, dựa trên những vai diễn của người đó”.

“Nói chung, chúng ta cần biết rằng khi nạn nhân lên tiếng, họ thường nói sự thật”, Katie Hood – giám đốc tổ chức phi lợi nhuận về bạo hành gia đình One Love cho biết. “Chúng ta cần kiềm chế cảm xúc của bản thân và ủng hộ nạn nhân khi quyết định công khai. Thủ phạm thường là những kẻ rất duyên dáng và hấp dẫn. Với những người không được giáo dục về bạo hành gia đình hay những người không biết nó trông như thế nào, diễn ra ra sao, họ rất khó đưa ra phán quyết đúng đắn”.

Các chuyên gia cũng chỉ ra mặt trái của những bức ảnh, đoạn video chế hình Amber Heard trôi nổi trên mạng xã hội. Nữ diễn viên Aquaman từng cho biết bị fan của Depp dọa giết. Một số còn gửi lời công kích tới con gái một tuổi của cô.

Một nhà thống kê dữ liệu Twitter, được Heard mời đến làm chứng tại tòa, ước tính có khoảng 2,5 triệu bài viết trên mạng xã hội này công kích nữ diễn viên, tính từ tháng 4/2020 đến tháng 1/2021. Trên TikTok, các đoạn video chế về Heard kèm hashtag #JusticeforJohnnyDepp thu hút hơn 15 tỷ lượt xem. Trong khi đó, các video bênh vực cô kèm hashtag #JusticeforJohnnyDepp chỉ thu về khoảng 51 triệu lượt xem.

Một số chuyên gia trong lĩnh vực cho rằng vụ kiện của Depp cũng giống hình thức bạo hành qua pháp lý. “Khi các cặp vợ chồng ly dị, kẻ bạo hành thường dùng chiến thuật liên quan đến hệ thống tòa án để giữ sự kiểm soát. Nhiều nạn nhân sẽ cảm thấy đó là lý do họ không muốn lên tiếng. Họ sẽ nghĩ rằng không ai tin mình”, Katie Hood của One Love giải thích.

Amber Heard: ‘Người ta muốn giết tôi’

Christine Scartz của đại học Georgia School of Law nói đơn kiện của Depp có thể tạo ra thêm một phương pháp đe dọa nạn nhân cho những kẻ bạo hành: “Tôi nghĩ sẽ sớm có người gọi đến văn phòng tôi xin tư vấn khi bị bạo hành. Họ có thể nói muốn xin được luật pháp bảo vệ và thoát khỏi mối quan hệ. Tuy nhiên, người đó sẽ sợ bị hung thủ ra đòn tương tự như đơn kiện của Depp”.

Vụ kiện khởi nguồn từ bài viết của Amber Heard trên Washington Post năm 2018, hai năm sau khi họ ly hôn. Trong đó, Heard kêu gọi phản đối bạo lực tình dục, xem bản thân là nạn nhân của bạo hành gia đình. Dù cô không trực tiếp nhắc tên Depp, tài tử bị Hollywood tẩy chay, mất nhiều dự án. Anh kiện vợ cũ 50 triệu USD tội phỉ báng. Heard kiện ngược, đòi bồi thường 100 triệu USD với tội tương tự.

Trong sáu tuần, các bồi thẩm viên đã nghe hơn 100 giờ lời khai từ các nhân chứng. Họ thường đưa ra những quan điểm mâu thuẫn về các khía cạnh trong cuộc sống riêng tư của cặp vợ chồng. Phía Amber Heard cáo buộc Depp thêm tội tấn công tình dục. Nhiều nhân chứng từng làm việc với hai người như bác sĩ, y tá, hàng xóm, nhân viên an ninh ủng hộ Depp, nói chưa từng thấy nữ diễn viên có dấu hiệu bị bạo hành. Heard thừa nhận đánh chồng cũ nhưng với mục đích tự vệ và bảo vệ em gái. Whitney – em gái Heard – là nhân chứng duy nhất khẳng định từng thấy Depp đánh chị mình.

Phương Mai (theo ABC)